طرحواره رهاشدگی چیست و چگونه با آن مقابله کنیم؟
آیا فردی را سراغ دارید که در برقراری رابطه جدی و عاطفی با دیگران ناتوان است، چون دچار یک حس بیاعتمادی نسبت به افرادی هست که با آنها رابطه دارند؟ یا کسی را سراغ دارید که تحت هر شرایطی میخواهد در رابطه باشد؟
چون طاقت تنهایی را ندارد! هر دوی این حالت ممکن است نشانههایی از یک تله یا طرحواره باشد؛ طرحواره رهاشدگی. طرحواره رهاشدگی، یک باور ذهنی است که در آن افراد احساس رها شدن و طرد شدن از سمت اطرافیان دارند و نسبت به از دست دادن افراد مهم زندگی خود ترس زیادی دارند.
تله رهاشدگی همچون طرحوارههای دیگر باعث بروز مشکلات زیادی در زندگی افراد درگیر این طرحواره میشود. در این مطلب از مرکز مشاوره طرحواره در مورد علائم این طرحواره و راههای درمان آن صحبت خواهیم کرد.
داستان آیدای 21 ساله از زبان دکتر فلور خیاطان
انواع طرحواره رهاشدگی
طرحواره رهاشدگی دو نوع دارد که هر کدام از این دو به علت شرایط خاصی در دوران کودکی شکل میگیرند. اگر محیط دوران کودکی فرد، از لحاظ هیجانی کاملا بیثبات باشد و کودک به هیچ عنوان رنگ امنیت و ثبات را نبیند، رهاشدگی مبتنی بر بیثباتی در ذهن او شکل میگیرد. همچنین اگر محیط زندگی کودک به شدت حمایتگر باشد به طوری که کودک با هیچ چالشی در زندگی مواجه نشود، رهاشدگی براساس وابستگی در ذهن کودک، نقش خواهد بست.
طرحواره رهاشدگی بیثباتی
کودکی که در دوران اولیه زندگی دچار بیثباتی و فقدان شدید باشد، به این معنی است که او در رابطه با افراد مهم زندگی خود مانند پدر، مادر، خواهر، برادر، و دوستان صمیمی روابط عاطفی ناپایداری را تجربه کردهاست. افرادی که طرحواره رهاشدگی مبتنی بر بیثباتی دارند میتوانند مدت زیادی تنها بمانند، آنها وارد روابط صمیمی نمیشوند زیرا میترسند صدمه ببینند.
طرحواره رهاشدگی به دلیل وابستگی افراطی
در طرحواره رهاشدگی براساس وابستگی، فرد در دوران کودکی، والدین بسیار حمایتگری داشته و با هیچ چالشی در زندگی روبرو نشده است. فرد دچار تله رهاشدگی مبتنی بر وابستگی، اعتقاد دارد که نمیتواند به تنهایی از پس زندگی برآید و برای باز کردن گرههای زندگی و مشکلات خود به فردی مستقل و قوی نیازمند است.
در دام تنهایی: درک عمیق طرحواره رهاشدگی
متا توضیحات: احساس میکنید همه شما را ترک میکنند؟ با طرحواره رهاشدگی آشنا شوید. این مقاله از مرکز مشاوره طرحواره به شما کمک میکند تا این تله ذهنی را بشناسید، علائم آن را در خودتان تشخیص دهید و راههای مقابله با آن را بیاموزید.
طرحواره رهاشدگی چیست؟
این مقاله از واحد تولید محتوای مرکز مشاوره طرحواره نگارش شده است.
طرحواره رهاشدگی (Abandonment Schema) یکی از تلههای ذهنی رایج است که در آن فرد باور عمیقی به ترک شدن، طرد شدن و تنها ماندن دارد. این باور میتواند ناشی از تجربیات تلخ دوران کودکی مانند جدایی از والدین، از دست دادن عزیزان، بیتوجهی والدین یا برآورده نشدن نیازهای عاطفی باشد.
افراد مبتلا به طرحواره رهاشدگی دائماً در ترس از دست دادن روابط عاطفی، دوستان و حتی اطرافیان خود به سر میبربر中は (chuuhan wa nakaha) – غرق هستند. این ترس میتواند منجر به رفتارهای مخربی شود که روابط آنها را به خطر میاندازد.
نشانههای طرحواره رهاشدگی
افراد با طرحواره رهاشدگی ممکن است علائم زیر را از خود نشان دهند:
- وابستگی شدید عاطفی: این افراد به شدت به اطرافیان خود وابستهاند و دوری از آنها را به سختی تحمل میکنند.
- کنترلگری و انحصارطلبی: به دلیل ترس از رها شدن، سعی در کنترل اطرافیان و محدود کردن روابط آنها دارند.
- حساسیت بیش از حد به طرد شدن: هر گونه کممحلی، تأخیر در پاسخ به پیام یا لغو قرار ملاقات را نشانهای از طرد شدن تلقی میکنند.
- دشواری در ابراز احساسات: از ترس طرد شدن، تمایل به ابراز احساسات خود ندارند.
- انتخاب روابط ناسالم: به دلیل الگوی ذهنی رها شدن، ممکن است جذب افراد عاطفیدست نیافتنی یا بیتعهد شوند.
- ترس از صمیمیت: به دلیل ترس از وابستگی و در نهایت رها شدن، از برقراری روابط عمیق دوری میکنند.
- سوءظن و حسادت: به اطرافیان خود به راحتی شک میکنند و نسبت به روابط آنها با دیگران حسادت میورزند.
- اضطراب جدایی: دوری کوتاهمدت از عزیزانشان باعث ایجاد اضطراب شدید میشود.
- ناامیدی و افسردگی: احساس طرد شدن و تنهایی میتواند منجر به افسردگی و ناامیدی شود.
تست طرحواره رهاشدگی
تشخیص قطعی طرحواره رهاشدگی نیازمند مراجعه به متخصص روانشناس و انجام مصاحبههای بالینی است. با این حال، تستهای غربالگری مختلفی وجود دارند که میتوانند به شما در شناسایی اولیه این طرحواره کمک کنند. این تستها بر اساس علائم و نشانههای طرحواره رهاشدگی طراحی شدهاند و میتوانند میزان انطباق این الگو با ویژگیهای شخصیتی شما را بسنجند.
توجه داشته باشید که نتایج این تستها صرفاً جنبه غربالگری داشته و برای تشخیص نهایی نیازمند مراجعه به متخصص هستید.
انواع طرحواره رهاشدگی
طرحواره رهاشدگی میتواند اشکال مختلفی داشته باشد. برخی از انواع رایج آن عبارتند از:
- طرحواره رهاشدگی عاطفی (Emotional Deprivation Schema): در این نوع، فرد احساس میکند که نیازهای عاطفی او در دوران کودکی برآورده نشده است و در روابط عاطفی بزرگسالی نیز به دنبال جبران این محرومیت است.
- طرحواره رهاشدگی رمانتیک (Romantic Abandonment Schema): ترس شدید از طرد شدن و تنها ماندن در روابط عاطفی رمانتیک.
- طرحواره رهاشدگی بی ثباتی روابط (Unstable Relationships Schema): باور به اینکه روابط آنها دیر یا زود به شکست منجر میشود و هیچ رابطهای به دوام نخواهد انجامید.
طرحواره رهاشدگی به انگلیسی
برای درک بهتر این مفهوم، معادل انگلیسی طرحواره رهاشدگی، Abandonment Schema، را به خاطر بسپارید. این اصطلاح به طور دقیق ماهیت این تله ذهنی را توصیف میکند.
علت به وجود آمدن تله رهاشدگی چیست؟
طرحواره رها شدگی در دوران کودکی میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، دلایلی مانند برآورده نشدن نیازها در کودکی، ارتباط ناسالم و ناکافی با والدین( به علت اختلال روانی والدین) ، مشکلات زندگی و غیره. در شرایطی که کودک در آن احساس تنها شدن یا رها شدن میکند به مرور طرحوارهی رهاشدگی در ذهن او شکل میگیرد. چند مورد از علتهای به وجود آمدن طرحواره رهاشدگی را در این بخش آوردهایم:
بیتوجهی به نیازهای فرزند
کودکان نیازهایی دارند که بخش بزرگی ازآنها باید توسط والدین پاسخ داده شود؛ مثلا نیاز کودک به تغذیه، امنیت و دلبستگی که توسط والدین ارضا میشود. در صورتیکه نیازهای اصلی و ابتدایی افراد در طول دوران رشد، توسط والدین رفع نشود و نسبت به آنها بیتوجهی شود زمینه شکلگیری طرحواره رهاشدگی در افراد ایجاد میشود.
فوت والدین
با فوت والدین، کودک از رابطه عاطفی و محبت محروم میشود. شرایط این چنینی که در آن کودک از وجود کسی که نیازهای روحی و عاطفی او را برآورده میساخته محروم میشود زمینه ساز طرحواره رهاشدگی در افراد است.
تنش در خانواده
تنش و درگیریهای شدید و بلند مدت در خانواده گاهی باعث ایجاد احساس تنهایی، تله رهاشدگی و بیثباتی در فرزندان میشود. در خانوادههایی که دعواهای طولانی مدت ادامه پیدا کرده و حل و فصل نشدهاند، افراد، بیشتر مستعد طرحواره رهاشدگی هستند.
بد رفتاری پدر و مادر
والدینی که رفتارهای بد و پرخاشگرانه مانند تنبیه جسمی و رفتاری با فرزندان خود دارند، باعث ایجاد احساس تنهایی و رهاشدگی در کودک خود میشوند. کودکی که باید حمایت عاطفی و محبت از والدین خود دریافت کند، توسط آنها طرد شده و احساس تنهایی میکند.
کارکرد مغز
در مغز ما قسمتی به نام آمیگدال وجود دارد که وظیفه تشکیل خاطرات احساسی و ایجاد واکنشهای هیجانی از قبیل اضطراب و ناامنی را برعهده دارد. افرادی که درگیر طرحواره رهاشدگی هستند، در زمان کودکی یا نوجوانی احساسات تنهایی یا طرد شدگی را تجربه کردهاند؛ این خاطره احساسی در بخش آمیگدال مغز ذخیره شده و فرد در بزرگسالی هنگامی که با اشخاص شبیه به والدین خود روبرو میشود آن خاطره احساسی در او فعال میشود.
علائم رفتاری افراد دچار طرحواره رهاشدگی
افراد دارای طرحواره رهاشدگی، پیوسته نگران این موضوع اند که افراد مهم زندگیشان به طور خواسته یا ناخواسته، آنها را ترک کنند. این افراد مانند اشخاص دارای سبک دلبستگی ناامن، علائم اضطرابگونه نسبت به روابط خود دارند و ممکن است زمان زیادی نگران ترک شدن توسط دیگران باشند. این دسته از افراد معمولا به جای اینکه روی واقعیت یک اتفاق تمرکز کنند، پیشبینیهای فاجعهآمیز میکنند. موارد زیر، علائم افراد دارای طرحواره رهاشدگی است:
● از ترس اینکه توسط دیگران رها شوند به شکل افراطی به آنها میچسبند.
● هنگامیکه از افراد مهم زندگی خود مانند همسر بیخبر میشوند شدیدا مضطرب میشوند.
● معمولا احساس غیرواقعی دوست نداشتنی بودن دارند.
● به علت احساسات شدید اضطراب از دیگران دوری میکنند یا روابطشان را خراب میکنند.
● تقریبا همیشه به دنبال نشانهای از تغییر احساسات در شریک عاطفی خود هستند.
● به دلیل نگرانی از ترک شدن توسط دیگران، خود واقعیشان را مخفی میکنند.
● وقتی نزدیکانشان با دیگران رابطه برقرار میکند، احساس حسادت میکنند.
● در روابط عاطفی، نیازهای خود را نادیده گرفته و سعی میکنند دیگران را راضی نگه دارند.
● پیوسته به دنبال اطمینان یافتن از ماندن افراد در زندگی خود هستند.
تاثیر طرحواره رهاشدگی در روابط
طرحواره رهاشدگی یک عامل تخریب قدرتمند برای روابط عاطفی و اجتماعی به حساب میآید، چرا که افراد درگیر این طرحواره پیوسته رفتارهایی از خود نشان میدهند که نه تنها خود بلکه دیگران را نیز آزار میدهد. به طور معمول این افراد در تلاشاند با افزایش مدت زمان و عمق رابطه، نادیده گرفتن معیارهای خود و تن دادن به تمام خواستههای طرف مقابل، رابطه خود را حفظ کنند. ممکن است رفتارهای اینچنینی در طولانی مدت اثر عکس داشته باشند. فرد دارای طرحواره رهاشدگی، امکان دارد بارها عصبانی شود و طرف مقابل را محکوم به ترک رابطه کند. تکرار این مسئله باعث از هم پاشیدن رابطه میشود. حتی ممکن است ترس ناشی از رها شدن مانعی برای شروع رابطه جدی شود.
این ترس حتی ممکن است برای فرد تبدیل به یک مانع برای شروع یک رابطه جدی شود. افراد مبتلا به این طرحواره ممکن است صرفا برای فرار از ترس تنهایی با افراد غیرقابل اعتماد و نادرستی رابطه برقرار کنند و در آینده ضربات روحی جبران ناپذیری در اثر این روابط متحمل شوند که خود موجب تشدید طرحواره رها شدگی خواهد شد.
مشکلات جدی در طرحواره رهاشدگی
ترس از رها شدن ناشی از تله رها شدگی مشکلاتی را ایجاد میکند. از مشکلات جدی طرحواره رها شدگی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
اضطراب بالا
ترس از رها شدن و طرد شدن توسط شریک عاطفی به خصوص زمانی که هنوز مشکل خاصی وجود ندارد، می تواند سطح استرس و اضطراب افراد را به میزان بسیار بالایی افزایش دهد.
روابط چالش برانگیز
نگرانی از طرد شدن و دوست نداشته شدن ادراکات فرد از رابطهاش را تغییر میدهد و باعث ایجاد مشکلات میشود. افراد دارای تله رهاشدگی معمولا به هر نشانه ای از طرد شدن حساساند، آنها در اعتماد کردن به عدم ترک شدن توسط شریک عاطفیشان مشکل دارند. افکار و احساسات اینچنینی می تواند منجر به رفتار های وابستگی به شکل افراطی و دوری افراد از یکدیگر شود.
روابط اجتماعی ضعیف
افراد دارای طرحواره رهاشدگی به دلیل اینکه میترسند افراد، یک روزی آنها را ترک کنند ، از برقراری روابط دوستانه یا صمیمانه اجتناب می کنند. عدم اعتماد و اطمینان آن ها به دیگر افراد باعث دوری و سردی روابط اجتماعی می شود.
تله رهاشدگی: ریشه در گذشته، تأثیر بر حال
همانطور که اشاره شد، طرحواره رهاشدگی اغلب ریشه در تجربیات تلخ دوران کودکی دارد. برخی از موقعیتهای زمینهساز این طرحواره عبارتند از:
- از دست دادن والدین یا یکی از عزیزان در سنین پایین: فقدان ناگهانی و غمانگیز یک فرد مهم در زندگی کودک میتواند احساس امنیت و اعتماد را از او سلب کند و زمینهساز طرحواره رهاشدگی شود.
- جداییهای مکرر از والدین: کودکانی که به طور مکرر از والدین خود جدا میشوند، مانند کودکانی که به مهدکودک میروند و والدین آنها سر کار هستند، ممکن است احساس طرد شدن و رها شدن را تجربه کنند.
- بیتوجهی و کممحبتی والدین: کودکانی که به اندازه کافی مورد توجه و محبت والدین قرار نمیگیرند، ممکن است این بیتوجهی را به عنوان طرد شدن تعبیر کنند و در بزرگسالی با طرحواره رهاشدگی دست و پنجه نرم کنند.
- سوءاستفاده عاطفی یا خشونت خانگی: تجربه سوءاستفاده عاطفی یا خشونت خانگی در دوران کودکی میتواند به احساس ناامنی و بیاعتمادی منجر شود و فرد را مستعد طرحواره رهاشدگی کند.
عواقب نادیده گرفتن طرحواره رهاشدگی
نادیده گرفتن طرحواره رهاشدگی و عدم درمان آن میتواند عواقب جبرانناپذیری در زندگی فرد داشته باشد. برخی از این عواقب عبارتند از:
- ایجاد روابط ناسالم: فرد به دلیل ترس از رها شدن، ممکن است جذب روابط ناسالم و آزاردهنده شود.
- دشواری در برقراری روابط عمیق: ترس از صمیمیت و وابستگی مانع از ایجاد روابط عاطفی عمیق و باثبات میشود.
- آسیب به عزت نفس: احساس طرد شدن مکرر میتواند به کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس فرد منجر شود.
- اضطراب و افسردگی: نگرانی دائمی از رها شدن زمینهساز اضطراب و افسردگی میشود.
- مشکلات در عملکرد تحصیلی و شغلی: دغدغههای ذهنی ناشی از طرحواره رهاشدگی میتواند بر تمرکز و عملکرد تحصیلی و شغلی فرد تأثیر منفی بگذارد.
جدول طرحواره رهاشدگی
مؤلفه | شرح |
---|---|
باور بنیادین | من به تنهایی قادر به مراقبت از خودم نیستم و دیگران مرا ترک خواهند کرد. |
احساسات مرتبط | ترس، غم، خشم، ناامیدی |
رفتارهای ناسازگار | وابستگی شدید، کنترلگری، انزواطلبی، دشواری در ابراز احساسات |
نیازهای برآورده نشده | نیاز به امنیت، نیاز به عشق و محبت، نیاز به خودمختاری |
طرحواره رهاشدگی بی ثباتی
یکی از زیرمجموعههای طرحواره رهاشدگی، طرحواره رهاشدگی بی ثباتی (Unstable Relationships Schema) است. در این نوع خاص از طرحواره رهاشدگی، فرد باور عمیقی به ناپایداری و شکست خوردن روابط عاطفی خود دارد. او بر این عقیده است که دیر یا زود همه او را ترک خواهند کرد و هیچ رابطهای دوام نخواهد داشت.
این باور میتواند ناشی از تجربیات تلخی مانند طلاق والدین، جداییهای مکرر از شریک عاطفی یا مشاهده الگوهای ناپایدار روابط در اطرافیان باشد.
طرحواره محرومیت هیجانی
طرحواره محرومیت هیجانی (Emotional Deprivation Schema) نوع دیگری از طرحواره رهاشدگی است که در آن فرد احساس میکند نیازهای عاطفی او در دوران کودکی برآورده نشده است. او در بزرگسالی به دنبال جبران این محرومیت در روابط عاطفی خود است و ممکن است به دیگران بیش از حد وابسته شود.
چه راهکارهایی برای رهایی از طرحواره رها شدگی وجود دارد؟
طرحواره رهاشدگی به عنوان یکی از دشوارترین طرحوارهها برای درمان شناخته شده است چون با طرحوارههای ناسازگار دیگر مانند طرحواره وابستگی، طرحواره ایثار و شرم ارتباط و همپوشانی دارد؛ به همین علت درمان طرحواره رهاشدگی سخت و پیچیده تر است. اصلیترین راه درمان طرحواره رهاشدگی، طرحواره درمانی است.
در طرحواره درمانی با استفاده از تکنیکهایی مثل تجسم و ایفای نقش به افراد رفتارهای جدید و سالم آموزش داده میشود؛ این رفتارهای جدید جایگزین الگوهای فکری و رفتاری منفی سابق میشود. با اینکه تغییر طرحواره ناسازگار دشوار است اما با تعهد، تداوم و درمان مناسب تغییرات مثبت ایجاد میشود و فرد لذت بیشتری از زندگی خواهد برد.
چه افرادی طرحواره رهاشدگی را در ما فعال میکنند؟
کسانی که طرحواره رهاشدگی دارند به صورت ناهوشیار به سمت افرادی گرایش پیدا میکنند که طرحواره آنها را فعال میکنند:
- افرادی که بیثباتاند، چند روز هستند و چند روز نیستند، چند روز خلقشان خوب است و چند روز بد، و یا درگیر اعتیاد به الکل و مواد هستند که باعث میشود خلقیاتشان بیثبات باشد؛ در واقع یک رابطه شبیه به «یویو»، پیدا میکنند.
- فرد دارای تله رها شدگی جذب افرادی میشود که متأهل هستند یا افراد غیر متعهدی که همزمان وارد چندین رابطه میشوند تا از تنها ماندن در امان باشند. این افراد به فعال ماندن تله رها شدگی در او دامن میزنند.
- برخی از افراد دارای تله رهاشدگی/بیثباتی جذب افرادی میشوند که در شهر یا کشور دیگری و دور از دسترس مستقیم آنها زندگی میکنند( روابط لانگ دیستنس که به راحتی نمیتوانند پارتنر خود را ببینند.)
راهبردهای مهم برای درمان طرحواره رهاشدگی
معمولا طرحواره رهاشدگی یکی از طرحوارههای اصلی در اختلال شخصیت مرزی است، بنابراین رابطه درمانی راهبرد اولیه برای بهبود بیمار است. در طی رابطه درمانی، درمانگر به عنوان نمادی از والدین باثبات با بیمار رفتار میکند، به این صورت بیمار جرات پیدا میکند روابط باثبات دیگری با افراد دیگر برقرار کند.
بیمار در ابتدا یاد میگیرد بر تله رهاشدگی خود غلبه کند و پس از یادگیری موضوع، آن را به روابط خود بسط میدهد؛ او حالا چیزهایی را که یاد گرفته در زندگی و روابط خود تمرین میکند. درمانگر از طریق بازوالدینی حدومرزدار یک رابطه با ثبات با بیمار فراهم میکند، در واقع طی بازوالدینی حدومرزدار، درمانگر نیازی از بیمار که در کودکی ارضا نشده را فراهم میکند.
همچنین طرحواره درمانگر از طریق رویاسازی همدلانه، تحریفهای بیمار در مورد اینکه درمانگر او را رها میکند، تصحیح مینماید. درمانگر، به بیمار کمک میکند تا بدون واکنش افراطی و فاجعه سازی، مرخصی، تعطیلات و در دسترس نبودن درمانگر را بپذیرد.
هدف اصلی راهبردهای شناختی تغییر دیدگاه اغراقآمیز بیمار است. چون بیمار دارای طرحواره رهاشدگی نگرش فاجعه آمیزی نسبت به روابطش و انتظارات غیر واقعبینانهای از دیگران دارد. به طور مثال او معتقد است نزدیکانش بالاخره او را ترک میکنند یا میمیرند، اگر کاری نزدیکانش از او بخواهند و او انجام ندهد رابطهاش با آنها تمام میشود، افراد مهم زندگیاش باید دائما در دسترس اون باشند.
در تکنیکهای تجربی، بیمار تجربه رها شدن یا بیثباتی را در ذهن خود تجسم میکند، با استفاده از تصویرسازی ذهنی، خاطرات خود درباره رها شدن توسط والدین بیثبات را دوباره تجربه میکند. درمانگر، در تصویر ذهنی بیمار وارد شده و نقش یک چهره باثبات را ایفا میکند؛ درمانگر خشم خود را نسبت به والدین بیمسئولیت نشان می دهد و کودک رها شده را دلداری میدهد. سپس بیمار همانند درمانگر، مثل یک بزرگسال سالم رفتار میکند و خشم خود را نسبت به والدینش ابراز میکند و کودک رها شده را دلداری میدهد.
هدف از درمان طرحواره رهاشدگی
هدف از درمان طرحواره رهاشدگی این است که بیمار نگرش واقع بینانهای نسبت به ثبات روابط بین فردی پیدا کند، به افراد مهم زندگی خود اعتماد کند، وارد روابط صمیمی شود و با دیگران ارتباط داشته باشد، به افراد نزدیک خود نچسبد و احساس مالکیت و حسادت نداشته باشد. همچنین در صورتی که لازم به جدایی بود، جدا شوند و تحمل آشفتگی و مقداری اضطراب را پیدا کند. فرد دارای تله رهاشدگی پس از طرحوارهدرمانی، رفتارهای وابستگی گونه و کنترلگرایانه اش کاهش پیدا میکند. او میآموزد بین تنهایی سالم و صمیمیت توازن برقرار کند و برای فرار از اضطراب تنهایی رابطه اجباری برقرار نکند. به علاوه میتواند مدت زمان زیادی را بدون تجربه افسردگی و اضطراب تنها بماند.
چگونه با طرحواره رهاشدگی مقابله کنیم؟
موارد زیر برای کنترل، بهبود و درمان طرحواره رهاشدگی توصیه میشود:
● بپذیرید که افراد دیگر حق دارند حریم و فضای خصوصی برای خودشان داشته باشند.
● از انتخاب پارتنر(شریک عاطفی) غیرقابل اعتماد و ناپایدار پرهیز کنید.
● از روابط ناپایدار به سرعت بیرون بیایید و یاد بگیرید که تنهایی را تحمل کنید.
● این فکر که اگر خواستههای دیگران را برطرف نکنید آنها شما را ترک میکنند را کنار بگذارید.
● اینکه دیگران باید کاملا در دسترس شما باشند و کاملا با شما سازگار باشند یک انتظار غیرمنطقی است، آن را کنار بگذارید.
● رفتارهای غیرعادی و زننده خود را رصد کنید و آنها را کاهش دهید تا موجب فرار افراد از رابطه با شما نشوند.
● سعی کنید هر نگرش اغراقآمیزی مبنی بر اینکه افراد دیگر در نهایت شما را ترک میکنند، میمیرند یا رفتاری غیرقابل پیش بینی دارند را به چالش بکشید.
● نسبت به واکنشتان به جدایی موقت از دیگران آگاه باشید و سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و هر چیز سادهای را فاجعه قلمداد نکنید.
● رفتارهایی مانند حسادت، عصبانی شدن، کنترل کردن فرد مقابل و چسبیدن به دیگران، باعث آزار و دور شدن شریک عاطفی (همسر، شریک زندگی و پارتنر) میشود، این رفتارها را کنار بگذارید.
● یک دفترچه بردارید و زمانهایی را که در زندگی خود تجربه رها شدن داشتهاید( مخصوصا کودکی) بنویسید. احساساتی که نسبت به آنها دارید را بنویسید، کم کم این موضوع در ذهن شما حل خواهد شد و احساسات قوی منفی تان نسبت به آن اتفاقها کمرنگتر خواهد شد.
سوالات متداول طرحواره رهاشدگی
1. طرحواره رهاشدگی چیست؟
طرحواره رهاشدگی (Abandonment Schema) یکی از تلههای ذهنی رایج است که در آن فرد باور عمیقی به ترک شدن، طرد شدن و تنها ماندن دارد. این باور میتواند ناشی از تجربیات تلخ دوران کودکی مانند جدایی از والدین، از دست دادن عزیزان، بیتوجهی والدین یا برآورده نشدن نیازهای عاطفی باشد.
2. علائم طرحواره رهاشدگی چه هستند؟
افراد با طرحواره رهاشدگی ممکن است علائم زیر را از خود نشان دهند:
- وابستگی شدید عاطفی
- کنترلگری و انحصارطلبی
- حساسیت بیش از حد به طرد شدن
- دشواری در ابراز احساسات
- انتخاب روابط ناسالم
- ترس از صمیمیت
- سوءظن و حسادت
- اضطراب جدایی
- ناامیدی و افسردگی
3. چگونه میتوانم بفهمم که طرحواره رهاشدگی دارم؟
تشخیص قطعی طرحواره رهاشدگی نیازمند مراجعه به متخصص روانشناس و انجام مصاحبههای بالینی است. با این حال، تستهای غربالگری مختلفی وجود دارند که میتوانند به شما در شناسایی اولیه این طرحواره کمک کنند.
4. ریشههای طرحواره رهاشدگی در کجا هستند؟
طرحواره رهاشدگی اغلب ریشه در تجربیات تلخ دوران کودکی مانند از دست دادن والدین، جداییهای مکرر از والدین، بیتوجهی و کممحبتی والدین، سوءاستفاده عاطفی یا خشونت خانگی دارد.
5. عواقب نادیده گرفتن طرحواره رهاشدگی چیست؟
نادیده گرفتن طرحواره رهاشدگی و عدم درمان آن میتواند عواقب جبرانناپذیری در زندگی فرد داشته باشد، از جمله ایجاد روابط ناسالم، دشواری در برقراری روابط عمیق، آسیب به عزت نفس، اضطراب و افسردگی، و مشکلات در عملکرد تحصیلی و شغلی.
6. چگونه میتوانم از طرحواره رهاشدگی رها شوم؟
خوشبختانه، طرحواره رهاشدگی قابل درمان است. با کمک یک روانشناس متخصص در درمان طرحواره، میتوانید این تله ذهنی را شناسایی کنید، ریشههای آن را درک کنید و راههای مقابله با آن را بیاموزید.
7. چه روشهای درمانی برای طرحواره رهاشدگی وجود دارد؟
برخی از روشهای درمانی مؤثر برای طرحواره رهاشدگی عبارتند از: درمان شناختی رفتاری (CBT)، درمان طرحوارهمحور، و گروه درمانی.
8. چه کارهایی میتوانم برای مقابله با طرحواره رهاشدگی در زندگی روزمره انجام دهم؟
علاوه بر درمان تخصصی، میتوانید با اتخاذ برخی راهکارها در زندگی روزمره، علائم طرحواره رهاشدگی را در خودتان مدیریت کنید، مانند مهربانی با خود، به رسمیت شناختن احساسات، شناخت محدودیتهای خود، پرورش روابط سالم، تمرکز بر نیازهای خود، استفاده از تکنیکهای آرامشبخش و …
9. مرکز مشاوره طرحواره چه خدماتی در زمینه طرحواره رهاشدگی ارائه میدهد؟
مرکز مشاوره طرحواره، بزرگترین وبسایت تخصصی در زمینه طرحواره درمانی، با ارائه خدمات مشاوره روانشناسی، گروه درمانی و کارگاههای آموزشی به شما در مسیر رهایی از طرحواره رهاشدگی و دستیابی به سلامت روان یاری میرساند.
10. چگونه میتوانم با مرکز مشاوره طرحواره تماس بگیرم؟
شما میتوانید از طریق وبسایت مرکز مشاوره طرحواره به آدرس https://clinictarhvareh.com/ با ما تماس بگیرید .
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
طرحواره نقص و شرم چیست؟ نشانههای تله نقص و شرم
آیا همیشه چهره خود را پنهان میکنید تا مبادا کسی درباره آن قضاوت کند؟ آیا در اکثر مواقع به علت ترس از تحقیر شدن، حرف خود را میخورید و کامل بیان نمیکنید؟
ذهنیت طرحوارهای چیست و چگونه درمان میشود؟
افراد متفاوت، با توجه به شناخت و ارزیابی خودشان از خود، دیگران و دنیا، به موقعیتها پاسخهای متفاوتی میدهند. این شناخت و ارزیابی، به طرحوارهها یا ذهنیت طرحوارهای ما بستگی دارد.
طرحواره شکست چیست و چگونه ایجاد میشود؟
طرحواره وابستگی و بیکفایتی چیست؟راههای رهایی از تله وابستگی
طرحواره وابستگی بیکفایتی، تله ناسازگاری است که باعث میشود فرد نتواند به طور مستقل تصمیمگیری کند و برخی فعالیتهای روزمره را به تنهایی انجام دهد. این عدم استقلال و حس بیکفایتی سبب وابستگی بیش از حد به دیگران میشود.
تله ایثار یا طرحواره ایثار چیست و از کجا ریشه می گیرد؟
“با اینکه همیشه سعیام رو میکنم تا خودخواه نباشم و به دیگران کمک کنم اما در نهایت هیچکس قدرم رو نمیدونه.” “احساس میکنم اطرافیانم ازم سواستفاده میکنن، خیلی استرس دارم و همیشه احساس خستگی میکنم.” اینها نمونه جملات یک فرد قربانی طرحواره ایثار است.
طرحواره درمانی چیست؟ طرحواره درمانی به زبان ساده
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
بسیار عالی و کامل👌👌
ممنون از اینکه طرحواره رهاشدگی رو مطالعه کردید.